Het is niet helemaal duidelijk of de naam Urk echt iets met een orka te maken heeft. Feit is dat op oude kaarten de naam Orc voor Urk werd gebruikt. Reden genoeg voor een 6 meter hoge plastic orka op de havenpier, die af en toe een fontein de lucht in blaast. Ook al is de orka erg populair, het is niet de belangrijkste reden waarom er zoveel bezoekers naar Urk komen. De ligging direct aan het IJsselmeer en de charme van het vissersdorpje zijn waarschijnlijk doorslaggevender.
Wandeling van eiland naar vasteland
Zoals voor veel andere bezoekers is de grote parkeerplaats aan de haven het startpunt van onze verkenningstocht door Urk.Hier in de haven liggen niet alleen de grote en kleine zeil- en motorjachten van de recreatiekapiteins voor anker, maar ook de kotters van de beroepsvissers.
De visserij is nog steeds de belangrijkste industrie in het gebied, ook al zijn de omstandigheden de afgelopen eeuw drastisch veranderd. Vandaag de dag moeilijk voorstelbaar, nog geen honderd jaar geleden werd het eiland Urk in de Zuiderzee omgevormd tot het dorp Urk op het vasteland.
Met de voltooiing van de Afsluitdijk in 1932 werd de Zuiderzee-inlaat het IJsselmeer. Met de aanleg van de dijk van Urk naar Lemmer zeven jaar later en de daaropvolgende drooglegging van het achterland was het eiland Urk verleden tijd.
Interessant is dat Urk al eerder een verandering heeft doorgemaakt. Want zelfs de tijd als eiland was historisch gezien van korte duur. Door de opwarming van de aarde in het eerste millennium na Christus en de stijging van de zeespiegel als gevolg daarvan, is de Zuiderzee ontstaan en is Urk rond het jaar 1200 een eiland geworden.
De Urker en hun eigenaardigheden
Het zijn vermoedelijk deze ingrijpende veranderingen die de Urkse bewoners aan elkaar hebben gesmeed tot zo’n hechte gemeenschap. De mensen, die overigens nog steeds op en niet op Urk wonen, hebben hun eigen bijzonderheden en blijven graag onder elkaar. Als we door de steegjes lopen, wordt ons al snel duidelijk: de Urkers hebben hun eigen dialect. Het wordt niet alleen door de oudere generatie gesproken, maar ook door de kinderen. De jongens merken ook de grote gouden oorbel die vissers vroeger droegen en dat viert duidelijk een opleving onder de jongere generatie. Zelfs bij basisschoolkinderen bungelt de oorbel met uitsteker aan het oor.
De vrouwen op Urk dragen, ongeacht hun leeftijd, vaak rokken. Meisjes en vrouwen in broeken zijn bijna op één hand te tellen. Het is warm en zomers vandaag, maar de frequentie is nog steeds goed merkbaar.
Ik durf niet te zeggen of het iets te maken heeft met het al even opvallend hoge aantal kerken in de stad. Maar een terugblik op de statistieken suggereert dat religieuze redenen een rol kunnen spelen. Wikipedia somt 20 verschillende, voornamelijk protestantse kerkgemeenschappen op Urk op. Zowel gematigde als strikt religieuze tendensen zijn vertegenwoordigd. 98% van de bevolking zou tot een van de kerken behoren en 94% geeft aan regelmatig kerkdiensten bij te wonen.
Loop door Urk
Het kerkje “Kerkje aan Zee” is de enige kerk die open is voor bezoekers en ook bezocht kan worden. De kerk en het museum in het oude stadhuis bekijken we alleen van buitenaf. Ondertussen schijnt de zon en slenteren we het liefst door de steegjes in het oude gedeelte van de stad.
De huizen staan hier dicht bij elkaar op het voormalige eiland. De voorkant is opgefrist met een tuinhek en potten vol kleurrijke bloemen. De kleine hofjes achter de woning zijn volledig aangelegd met praktische bergingen, op de platte daken waarvan de was te drogen hangt. Daartussenin de ene of de andere kleine groene oase met een bankje voor milde zomeravonden.
Aan de rand ontdekken we het vissersmonument met rondom talrijke plaquettes met de namen van zeelieden die nooit zijn teruggekeerd van het vissen. Ook nu nog gebeuren er helaas scheepsongevallen waarbij vissers verdrinken.
Vanaf het pleintje waarop het monument staat, hebben we een prachtig uitzicht over het IJsselmeer en het kleine zandstrand onder ons aan de Kade. In de verte rechtsaf richting Lemmer ontdekken we windpark Noordoostpolder. Er staan in totaal 86 windturbines, sommige op de oever en sommige in het water van het IJsselmeer. Het is een van de grootste windparken van Nederland en kan zo’n 400.000 huishoudens van stroom voorzien.
Nog meer?
Nog meer odue dorpjes, stadjes, en mooie landschappen zien? Vaker eend agje uit gaan, of een evenement bezoeken? Leuk natuurlijk, maar nest wel aan de prijs. Schaf daarom de kortingskaart van nappas.nl aan, en krijg voortaan korting op de leukste dagjes uit.